भारताचा १५ ऑगस्ट म्हणजे स्वातंत्र्याचा आणि अभिमानाचा दिवस. याच दिवशी, संपूर्ण देशाचे लक्ष ज्या ठिकाणी केंद्रित असते, तो म्हणजे दिल्लीतील ऐतिहासिक लाल किल्ला. यावर्षी, महाराष्ट्रातील पुण्यातील नवउद्योजक कृणाल जगताप यांना स्वतः पंतप्रधान नरेंद्र मोदींनी या प्रतिष्ठित कार्यक्रमाला विशेष पाहुणे म्हणून आमंत्रण दिले आहे. ही बाब पुण्यासाठीच नव्हे, तर संपूर्ण ग्रामीण भारतासाठी एक गौरवाची बाब आहे.
सुरुवात साधी, पण दृष्टिकोन वेगळा
कृणाल जगताप यांनी सुरुवातीला मुंबईतील एक नामांकित एडटेक कंपनीत काम केले. तरी काही काळानंतर, त्यांनी ही नोकरी सोडली आणि आपल्या मूळगावी, पुण्याजवळील मारकळ येथे परतले. सुरुवातीच्या टप्प्यात, ‘नेमकं काय करायचं?’ हा प्रश्न त्यांच्यासमोर होता. म्हणूनच, मार्गदर्शनासाठी त्यांनी कृषी आयुक्त अनिल देशमुख यांची भेट घेतली. त्यांच्या सल्ल्यानुसार त्यांनी गांडूळखत उत्पादकतेकडे पाऊल टाकलं.
शेतीच्या कचऱ्यातून स्टार्टअपचा जन्म
कालांतराने, त्यांनी आपल्या कामाचा विस्तार करत HAB Biomass Pvt. Ltd. या कंपनीची स्थापना केली. ‘Halcyon and Bonanza’ या नावाला अनुसरून, त्यांनी कृषी कचऱ्याचा वापर करून बायोमास ब्रिकेट्स, व्हर्मिकंपोस्ट, बायोचार आणि पशुखाद्य ब्लॉक्स तयार करणे सुरू केले.
हे पाहून लक्षात येते की, शेतकऱ्यांकडून थेट कृषी कचरा खरेदी करून, त्याच ठिकाणी फिरत्या युनिट्सद्वारे त्याचे रूपांतर प्रक्रिया केली जाते. यामुळे केवळ वाहतूकस्वरूप खर्च वाचतो असे नाही, तर कार्बन उत्सर्जनही मोठ्या प्रमाणात कमी होते, हे यातून स्पष्ट होते.
देशभरातून मान्यता आणि पुरस्कार
कृणाल यांची मेहनत व्यर्थ गेली नाही. त्यांना IIT (ISM) धनबाद मधील ग्रीन इनिसिएटिव्हमध्ये सहभागी होण्याची संधी मिळाली. याशिवाय, पुणे इंटरनॅशनल सेंटर (PIC) मधून त्यांना विशेष मान्यता प्राप्त झाली आहे. हे यश मिळवताना त्यांनी नेहमी एका बाबतीत ठाम राहून काम केलं – ‘‘आधी गुणवत्ता, मग विस्तार’’.
रोजगार निर्मितीचा नवा मार्ग
या प्रकल्पामध्ये ग्रामीण महिलांनाही मोठ्या प्रमाणात सामावून घेतलं गेलं आहे. परिणामी, त्यांना केवळ उत्पन्नाचं साधन मिळालं नाही, तर आत्मनिर्भरतेचं बळही मिळालं. आज त्यांचा व्यवसाय केवळ नफा किंवा उत्पादनपुरता मर्यादित नाही, तर तो एक सामाजिक परिवर्तनाचा भाग बनला आहे.
लाल किल्ल्यावरून देशाला संदेश
स्वाभाविकच, अशा नवाचारी कार्याची पंतप्रधान नरेंद्र मोदींनी दखल घेतली. म्हणूनच, स्वातंत्र्यदिनाच्या कार्यक्रमात कृणाल जगताप यांना विशेष पाहुणे म्हणून आमंत्रित करण्यात आलं. हे केवळ वैयक्तिक स्तरावरचं यश नाही, तर संपूर्ण ग्रामीण भागातील नवउद्योजकतेचा सन्मान ठरणारं क्षण आहे.
निष्कर्ष: नवप्रवर्तन हीच खरी प्रेरणा
तसं पाहिलं तर, गांधीजींनी म्हणाले होते की ‘भारत खऱ्या अर्थाने खेड्यांमध्ये आहे.’ कृणाल जगताप यांचं कार्य हे या विचाराचं जिवंत उदाहरण आहे. त्यांनी कृषी कचऱ्याच्या समस्येला संधीमध्ये रुपांतर करत नव्या शेतीआधारित तंत्रज्ञानाला चालना दिली आहे.
त्यांची कहाणी नव्या पिढीला प्रेरणा देणारी असून, ‘यशासाठी फक्त मोठी कल्पना नाही तर चिकाटी, दिशा आणि मूल्यांची आवश्यकता असते,’ हे दाखवून देते.
Follow Us on
Instagram : https://www.instagram.com/janbhavnew
Youtube : https://www.youtube.com/@JanbhavNews
X Account : https://x.com/Janbhavnews